Ook al zijn kinderen nog klein en begrijpen ze soms nog niet wat er is gebeurt, ze voelen door het verdriet van ouders dat er iets aan de hand is. Kinderen rouwen ook, maar anders dan volwassenen. Het komt met tussen pauzes en ze doen vaak eerst alsof er niets aan de hand is. Dat kun je als pijnlijk ervaren, maar is voor kinderen juist normaal. Kinderen kunnen later gaan rouwen. Belangrijk is om te begrijpen dat het verdriet dan eerst tijdelijk is weggestopt en later naar boven kan komen. Voor kinderen is het dan belangrijk om op dat later moment ruimte te geven aan dit verdriet.
Voor de verwerking is het belangrijk dat verdriet kan worden afgewisseld met plezierige momenten en “normale” dingen. Een rouwproces kost namelijk veel energie. Kinderen kunnen onzeker worden, of ze zijn drukker of slapen slechter. Ook kunnen ze bang worden dat iemand anders ook dood gaat. En de emoties van kinderen kunnen snel wisselen. Het ene moment ontroostbaar, dit kan met verschillende emoties naar voren komen, zoals verdriet, boosheid en angst. En daarna kunnen kinderen weer vrolijk aan het spelen zijn.
Ook voor kinderen is ieder rouwproces uniek en ziet ieder rouwproces er dus anders uit. Elk kind rouwt op zijn eigen manier. Je kunt vragen verwachten over de dood en ziek zijn. Kinderen willen soms weten waarom mensen dood gaan, wat er dan gebeurt en waar je dan naar toe gaat. Tot een leeftijd van 8 jaar zijn kinderen vaak minder bewust bezig met de gevoelens van anderen, waardoor ze soms voor volwassenen “ongepaste” vragen kunnen stellen, zoals “komt er nu een nieuwe baby?” Help kinderen woorden te geven aan gevoelens. Sommige kinderen cijferen hun eigen gevoelens weg om jou geen pijn te doen, bijvoorbeeld bij kinderen rond 10 jaar. Zij zijn meer bewust van de emoties van een ander. Door alle emoties kunnen kinderen zich vaak moeilijker concentreren op school. Rouwen kost veel energie en ruimte in je hoofd. Hierdoor is er minder ruimte voor andere dingen zoals het leren van nieuwe dingen. Geef kinderen die ruimte en informeer de leerkracht.
Voor kinderen tot 12 jaar is een dagelijkse structuur en routines meestal erg belangrijk. Laat normale dingen, zoals het sporten en speelafspraakjes zoveel mogelijk doorgaan. Dit geeft houvast en ruimte om plezier te maken. Het kan helpen om kinderen te betrekken bij het afscheid. Bijvoorbeeld een bloem neerleggen, een tekening maken of een briefje schrijven. Probeer te praten over het verdriet op hun niveau. Je merkt aan kinderen dat ze vragen stellen op hun eigen niveau, dus probeer daar bij aan te sluiten en geef zoveel mogelijk eerlijk antwoord. Je mag best benoemen dat jij ook verdrietig bent. Een boekje voorlezen kan helpen, bij jonge kinderen.
In mijn boekenlijst vind je tevens boeken over kinderen; informatief of om voor te lezen: